‘Op deze stenen leg ik mijn wijngaard aan’. Dit zou markies Mario Incisa della Rocchetta in 1944 hebben gezegd. Deze fan van Bordeauxse wijnen besloot om wijnstokken van de cabernet sauvignon, het koningsras van Bordeaux, te planten. Het verhaal van de Super Toscans begint hier.
Waar het allemaal begon
In de jaren 1940 koos de Markies Incisa della Rocchetta een steenachtig hectare van het uitgestrekte landgoed San Guido van zijn vrouw in Bolgheri om cabernet te planten. Hij hunkerde namelijk naar de prachtige wijnen van de Médoc en hij trof er bodems aan die hem deden denken aan die van Graves en Pessac-Léognan. De dichtstbijzijnde wijngaarden waren kilometers ver weg en zijn jonge wijnstokken waren omringd door verwaarloosde perzikboomgaarden en verlaten aardbeienvelden.
Gedurende twintig jaar, van 1948 tot 1968, dronk alleen de familie van de markies de geproduceerde wijn die hij omdoopte tot ‘Sassicaia’ als verwijzing naar de bodem van zijn wijngaarden: ‘steenachtige grond’. Hij besloot om meer wijngaarden aan te planten, onder begeleiding van zijn oenoloog, Giacomo Tachis toen baron Philippe de Rothschild extra wijnstokken van de cabernet sauvignon aanbood, die rechtstreeks van het kasteel Mouton-Rothschild kwamen. Eerst hadden zijn wijnen op basis van de typische Bordeaux-blend weinig aantrekkingskracht maar toen deze wijnen uiteindelijk hun tannine verloren, onthulden ze smaken die niet eerder in Italië werden gezien. Het had echter enkel recht op een bescheiden appellatie: ‘vino da tavola’ of tafelwijn.
De opmars
In 1968 besloten zijn neven Piero en Lodovico Antinori om de Sassicaia te bottelen en op de markt brengen nadat ze gesproken hadden met professor Emile Peynaud in Bordeaux. Tegen het midden van de jaren zeventig was het wereldberoemd. Later zouden zij immers ook andere beroemde Super Tuscans als Tignanello, Ornellaia en Solaia uitbrengen. Ze hadden het idee dat het buitenland - en dan vooral de VS - overtuigd moesten worden van de klasse van Italiaanse wijn, juist door middel van een wijntype dat men al kende en al grote status had: de Bordeaux blend.
In 1978 werd er in Londen een blindproeverij van de beste cabernets georganiseerd door het tijdschrift ‘Decanter’. De Sassicaia 1974 behaalde de eerste plaats voor de vele wereldberoemde wijnen, zoals Médoc en Graves. Onmiddellijk vestigde deze ‘nieuwe’, afwijkende, bijna ongepaste, wijn zich definitief als een echte wijnlegende. En met hun 100-puntenwijn, toegekend door Robert Parker aan de nu legendarische Sassicaia 1985, werd Sassicaia een van de grote nieuwe wijnen ter wereld.
In de jaren 1980, begon Lodovico Antinori het aangrenzende eigendom dat hij toen bezat, Ornellaia, te planten met cabernet sauvignon en merlot. In 1990 produceerde zijn broer Piero een cabernet / merlot-mix genaamd Guado al Tasso vanuit zijn landgoed Belvedere op hoger gelegen terrein in het zuidwesten. Hier wordt de grond zandiger waardoor de wijn veel lichter wordt. Dit is misschien wel de meest westelijke plek voor grote rode wijnen in Toscane, maar de laatste twee decennia heeft een groei van aanplant in de hele Maremma gezien.
Op weg naar het DOC statuut
De Bolgheri DOC evolueerde, met pionier Sassicaia met een eigen DOC in 1994 waarmee de wijn een officiële en onbetwistbare erkenning kreeg. Sinds 2013 is Sassicaia de enige Italiaanse wijn met zijn eigen appelatie: DOC Bolgheri Sassicaia. Cabernet en merlot zijn de druiven bij uitstek geweest voor de meeste nieuwkomers, zelfs als een deel van het land te vlak en vruchtbaar is gebleken om wijnen van speciale kwaliteit te produceren. Om aan de DOC voorwaarden te voldoen bestaan de wijnen uit een mix van ± 85% cabernet sauvignon en 15% cabernet franc. Doordat veel van de beste wijngaarden in Bolgheri reeds in bezit waren, verlegde men de focus naar het zuiden. Nu hebben de twee Val di Cornia-zones en Suvereto, hoger gelegen op de heuvels, ook hoopvolle investeerders aangetrokken.
Andere klinkende namen
Als we Super Toscans zeggen dan komt Sassicaia als eerste in gedachten maar dit is niet de enige wijn die deze titel verdient. Denk maar aan Ornellaia, aan Duemani, Le Pupille of aan Tignanello van Marchesi Antinori.
Deze wijnen ontwikkelen zich in het glas en dat maakt van de Super Toscans een boeiende wijn: een wijn die zich ontwikkelt in het glas. Want dat is wat Sassiciaia ook zo boeiend maakt: iedere keer als je je neus in het glas steekt, ontdek je iets anders. Het is telkens een beleving op zich!
